การจราจรรถไฟ ควบคุมโดยสถานีรถไฟต่าง ๆ ที่รถไฟเข้าไม่ว่าจะเป็นการเข้าจอดรับผู้โดยสารหรือวิ่งผ่าน
นายสถานีจะแต่งตั้งเจ้าหน้าที่ประจำสถานีคนหนึ่งทำหน้าควบคุมการจราจรรถไฟเรียกว่าเจ้าหน้าที่คุมประแจ มีหน้าที่คอยสับประแจรางและป้ายสัญญาณต่าง ๆ เพื่อให้รถไฟเดินรถเข้าสถานีด้วยความปลอดภัย ไม่ว่าจะเป็นกรณีที่มีรถไฟเข้าสถานี 2 ขบวนในเวลาเดียวกัน(สวนทางกัน) หรือสับหลีกให้รถที่มีลำดับศักดิ์ดีกว่าไปก่อนแล้วให้รถลำดับศักดิ์รองลงมาจอดรอ
การสับประแจรางเพื่อให้รถเดิน มีอยู่ 3 ทิศทางคือ ทางตรง แยกขวา แยกซ้าย
ตามภาพข้างบนนี้ เป็นการสับประแจเพื่อให้รถวิ่งทางตรงครับ โดยสังเกตุจากโคมประแจช่องสี่เหลี่ยมสีขาวรูปก้อนอิฐแนวตั้ง หมายถึงให้รถไปทางตรง สัญลักษณ์ของโคมประแจนี้จะช่วยบ่งบอกว่าการสับประแจถูกต้องหรือไม่ด้วย โคมนี้จะแสดงให้เห็นทั้งสองด้าน คือ ด้านที่รถไฟมาเพื่อแสดงให้ พ.ข.ร.ทราบ ส่วนด้านที่หันมาทางสถานีเพื่อให้นายสถานีหรือเจ้าหน้าที่ทราบ

ให้สังเกตุที่หัวประแจราง จะเห็นว่า ด้านหนึ่งจะชิดติดกันกับอีกรางหนึ่ง อีกด้าหนึ่งจะแยกห่างออกจากราง การสังเกตุว่าหัวประแจรางถูกสับให้รถไฟวิ่งไปทางไหน ให้สังเกตุรางด้านที่หัวประแจแยกออกห่างเป็นหลักไว้ก็ได้(ความคิดเห็นส่วนตัว) รางด้านที่หัวประแจถูกสับให้แยกห่างออกมามีทิศทางไปทางไหน เมื่อรถไฟวิ่งมาก็ต้องถูกบังคับให้ไปตามรางนั้น โดยมีรางหัวประแจที่ถูกผลักให้ไปชิดกับรางอีกด้านหนึ่งเป็นรางคู่ขนานของรางคู่นั้น

 

ให้ไปทางแยกขวา สังเกตุได้จากรางที่หัวประแจถูกสับแยกห่างออกมามีทิศทางไปทางขว

 

ให้ไปทางแยกซ้าย (สังเกตุได้จากรางที่หัวประแจถูกสับแยกห่างออกมาจะมีทิศทางไปทางซ้าย)

 

ตะเข้ช่วงการสลับราง (ที่เรียกอย่างนี้คงเพราะมีลักษณะคล้ายตะเข้) ตรงช่วงที่เรียกว่าตะเข้จะมีลักษณะเดียวกันทั้งทางแยกขวาและทางแยกซ้าย ที่ทางแยกขวาจะมีรางเชื่อมต่อแยกออกไปทางขวา ส่วนที่ทางแยกซ้ายจะมีรางเชื่อมต่อแยกออกไปทางซ้าย โดยจะมีทางตรงเป็นทางหลัก การที่รถไฟจะเดินไปทางตรง ทางซ้าย หรือทางขวา จะถูกกำหนดมาแล้วจากหัวประแจ ส่วนปากตะเข้นี้มีไว้เพื่อให้การเดินรถไปตามทิศทางที่ถูกกำหนด

 

ถ้าเห็นโคมในลักษณะนี้ หมายความว่า ห้ามเข้า นะครับ เข้าไปก็จะทำให้รถไฟตกราง เพราะว่าที่รางได้มีประแจล็อคเอาไว้  สังเกตุสัญลักษณ์ที่ตัวโคมที่เป็นวงกลมพื้นสีขาวแล้วมีเส้นผ่าศูนยกลางสีดำตัดในแนวนอน ด้านนี้ไว้ให้ทางสถานีมองเห็น ส่วนอีกด้านจะมีลักษณะเป็นจุดกลม สองจุด เรียงกันในแนวนอน ไว้ให้ทาง พ.ข.ร. มองเห็น สัญญลักษณ์ทั้งสองนี้จะอยู่ตรงข้ามกัน มีความหมายเหมือนกัน คือ หมายถึง ตกราง